Dancing na dachu w różnych postaciach, czyli powszechny program neonizacji...

Ostatnimi czasy modnym tematem w szeroko pojętym światku varsavianistycznym stało się zagadnienie neonów warszawskich. A to w zeszłym roku ukazał się album Jarosława Zielińskiego pt. Neony. Ulotny ornament warszawskiej nocy, a to od jakiegoś czasu coraz głośniej o nowopowstałym, coraz dynamiczniej rozwijającym się Muzeum Neonów, które choć nie ma jeszcze swojej stałej siedziby już posiada całkiem szeroką kolekcję starych neonów z Warszawy i nie tylko, tych które na tyle mocno wpisały się w krajobraz miejski dzięki znakomitej ręce projektanta, że wyrzucenie ich  na śmietnik byłoby czystym barbarzyństwem.



Dancing na Nowym Świecie to nie tylko napis,
lecz również opadające poniżej z gracją nuty,
 wyobraźcie sobie pełen efekt nocą

 O modzie na neony, a przede wszystkim ratowanie i rewiatalizację tych historycznych świadczą też coraz częstsze spotkania poświęcone szklanym rurkom z wkładką w postaci szlachetnego gazu. Choćby w programie niedawno zakończonego organizowanego przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie festiwalu Warszawa w budowie każdy zainteresowany mógł znaleźć coś dla siebie i udać się na spotkanie poświęcone tej tematyce. I ja uległem trendowi, zjawiając się tam wiedziony jak do piekła - bo przez ciekawość. Trzeba przyznać, że momentami rzeczywiście zrobiło się dość gorąco, a kilku osobom na sali wyraźnie podniosło się ciśnienie. Abstrahując od szczegółów tej pełnej dramaturgii dysputy (chyba znów zaczynam witać się z koleżanką ironią)  gdzie wypowiedzi reprezentującego magistrat urzędnika jak i reakcja na nie części gości pokazały, że o wzajeme zrozumienie może być ciężko i nawet na pozór niewinny i przyjemny temat historii, teraźniejszości i przyszłości rurek, które nie dość że świecą to jeszcze charakterystycznie bzyczą może  rozgrzać do czerwoności. To zresztą naturalny kolor neonu, gdy przepływa przezeń prąd. Dla uzyskania innych kolorów w neonie niezbędną jest już specjalna proszkowa domieszka luminoforu.

Metaliczny korpus globusa Orbisu
 w dzień świeci światłem odbitym...

Ale wracając do tematu głównego ta moda nie wynika tylko z kaprysu zmanierowanej warszawki, okazuje się bowiem, że  Warszawa dawno neonami stała.
 Już okres międzywojenny przyniósł prawdziwy zalew tej nowej wówczas formy reklamy, a stelaże podtrzymujące neony wyrastały na dachach oraz elewacjach wielu budynków jak grzyby po deszczu. I po wojnie proces neonizacji miał się dobrze. Zapotrzebowanie było tak duże iż jedyna zajmująca się wówczas ich produkcją państwowa firma Reklama, która rozpoczęła swą działalność w roku 1956 listę zleceń do wykonania miała wypełnioną na kilka lat do przodu.

... ale w nocy już w pełni własnym.

Ciemna strona Ziemi

                                                           

Set point czy pojedynczy blok?

To właśnie z jej warsztatów wyszły neony takie jak choćby ten na odcinku Nowego Świata pomiędzy rondem de Gaulle'a a Placem Trzech Krzyży przedstawiający stylizowany napis DANCING, posadowiony na dachu tamtejszej kamienicy w 1962 roku. Obecnie niestety jego konstrukcja jest do zobaczenia już tylko w dzień. Niesprawny, czeka lepszych czasów, aż znajdzie się ktoś kto tchnie w niego drugie życie. Więcej szczęścia miała o rok starsza tzw. siatkarka z Placu Konstytucji. Ta powstała w 1961 roku reklama była reklamą znajdującego się w tym miejscu przez wiele lat sklepu sportowego. Przedstawia kobiecą sylwetkę odbijającą piłkę, która z samego dachu opada stopniowo wzdłuż obrysu budynku praktycznie do poziomu sklepowych witryn. Na koniec nie sposób nie wspomnieć o jednym z najbardziej efektownych warszawskich neonów, jeśli nie najbardziej spektakularnmym czyli trójwymiarowym globusie Orbisu u zbiegu Alej Jerozolimskich z Bracką. Najstarszy z tu wspomnianych, bo świecący już od 1951 roku początkowo miał nieco odmienną formę. Do 1971 roku jedynie obrysy kontynentów wykonane były ze świecących rurek. Dopiero po tej dacie zostały one zastąpione metalowymi kształtami lądów podczas gdy oceaniczne wody nabrały błękitno-czerwonej poświaty. Co warto odnotować, długość wszystkich rurek w nim wykorzystanych przekracza... kilometr.
  Jeśli ktoś ma jeszcze wątpliwości czy ulec neonowej modzie czy zaprzedać duszę bezdusznym reklamom LED niech  posłucha pana Stanisława...